Wanneer we aan verslaving denken, komen vaak alcohol en drugs als eerste in gedachten. Maar wist je dat gokken net zo verslavend en destructief kan zijn? Een gokverslaving beïnvloedt niet alleen je financiën, maar kan ook je hersenen op vergelijkbare manieren veranderen als middelenverslaving. In deze blog leggen we uit hoe dat precies werkt, hoe je gokverslaving kunt herkennen en welke stappen je kunt nemen om ervan te herstellen.
Wat gebeurt er in je hersenen bij gokken?
Net als drugs zorgt gokken voor een dopamine-afgifte in je hersenen. Het verschil is dat deze dopamine niet wordt geactiveerd door een chemische stof, maar door de spanning en beloning van het spel. Elke keer dat je wint – of zelfs bijna wint – krijgt je brein een flinke dosis dopamine. Dit creëert een gevoel van euforie en opwinding.
Het gevaar zit in de onvoorspelbaarheid. Gokmachines, casinospellen en zelfs online gokplatforms werken met een principe dat bekendstaat als een "variabele beloningsstructuur". Dit betekent dat je niet weet wanneer je wint of hoeveel je zult winnen. Dit onvoorspelbare patroon maakt je hersenen hypergevoelig voor beloningen, waardoor je blijft spelen in de hoop op "die ene grote winst".
Op den duur ontwikkelt je brein tolerantie, net als bij middelenverslaving. Dit betekent dat je steeds meer risico's neemt of vaker speelt om dezelfde spanning en voldoening te ervaren. Tegelijkertijd beginnen verliezen je steeds harder te raken, wat kan leiden tot schuldgevoelens, stress en zelfs depressie.
Waarom is gokverslaving net zo schadelijk als middelenverslaving?
Gokverslaving heeft, net als alcohol- of drugsverslaving, verstrekkende gevolgen voor zowel je mentale als fysieke welzijn. Hier zijn enkele belangrijke overeenkomsten:
-
Hersenen onder stress
Bij zowel gok- als middelenverslaving raakt het beloningssysteem in de hersenen ontregeld. Dit maakt het moeilijk om plezier te vinden in andere activiteiten, zoals sociale interactie of hobby’s. Hierdoor raken mensen met een verslaving vaak sociaal geïsoleerd. -
Cravings en verlies van controle
Gokkers ontwikkelen sterke cravings die hen dwingen om te blijven spelen, zelfs als ze weten dat het schadelijk is. Dit gedrag lijkt sterk op hoe mensen met een middelenverslaving blijven gebruiken, ondanks negatieve gevolgen. -
Negatieve impact op levensdomeinen
Verslaving, of het nu gokken of middelen betreft, veroorzaakt problemen in meerdere levensgebieden:- Financiële schulden en faillissement
- Problemen in relaties en op het werk
- Angst, depressie en zelfs suïcidale gedachten
Daarnaast ervaren mensen met een gokverslaving vaak schaamte en schuldgevoelens. Omdat er geen "zichtbare" tekenen zijn zoals bij middelengebruik, blijft gokverslaving vaak onopgemerkt totdat de schade al groot is.
Hoe herken je een gokverslaving?
Het kan moeilijk zijn om een gokverslaving bij jezelf of anderen te herkennen, vooral omdat gokken vaak als een "onschuldig tijdverdrijf" wordt gezien. Hier zijn enkele waarschuwingssignalen:
- Je denkt voortdurend aan gokken en plant wanneer je opnieuw kunt spelen.
- Je gokt vaker of met grotere bedragen dan je van plan was.
- Je probeert verliezen terug te winnen door opnieuw te gokken ("chasing losses").
- Je liegt tegen familie en vrienden over je gokgedrag.
- Je ervaart financiële problemen door gokken, zoals schulden of betalingsachterstanden.
- Je voelt je onrustig, angstig of depressief wanneer je niet kunt gokken.
Hoe kun je gokverslaving aanpakken?
Het goede nieuws is dat herstel mogelijk is, maar het vereist een gerichte aanpak die zowel mentale als praktische ondersteuning biedt. Hier zijn enkele belangrijke stappen:
-
Erken het probleem
De eerste stap is eerlijk zijn over je gedrag en de impact ervan op je leven. Dit kan moeilijk zijn, maar bewustwording is essentieel voor verandering. -
Zoek professionele hulp
Gesprekstherapie, zoals cognitieve gedragstherapie (CGT), kan je helpen om destructieve denkpatronen en triggers te doorbreken. Daarnaast zijn er speciale behandelingen en zelfhulpgroepen voor mensen met een gokverslaving. -
Stel grenzen
Blokkeer toegang tot gokwebsites en vermijd fysieke locaties waar je in de verleiding kunt komen. Stel ook financiële beperkingen in, zoals het beperken van toegang tot je bankrekening of het laten beheren van je financiën door een vertrouwd persoon. -
Zoek alternatieven
Probeer nieuwe, gezonde activiteiten te ontdekken die je dopaminebalans op een natuurlijke manier herstellen. Denk aan sporten, meditatie, creativiteit of tijd doorbrengen met familie en vrienden. -
Wees geduldig
Herstel is een proces. Je zult momenten van terugval en verleiding tegenkomen, maar met doorzettingsvermogen en ondersteuning kun je weer controle krijgen over je leven.
Conclusie
Gokverslaving is net zo schadelijk als middelenverslaving, zowel voor je mentale gezondheid als voor je sociale en financiële situatie. Het is belangrijk om deze problematiek serieus te nemen en tijdig hulp te zoeken. Wil je meer weten over gokverslaving of hoe je iemand kunt ondersteunen die hiermee worstelt? Re-Klik biedt informatie en begeleiding om jou of je naaste op weg te helpen.
👉 Heb jij of iemand die je kent hulp nodig bij gokverslaving? Neem contact op met Re-Klik voor advies en ondersteuning!