Als mensen het woord "verslaving" horen, denken ze vaak aan een slechte gewoonte of een gebrek aan wilskracht. Maar wist je dat verslaving eigenlijk veel dieper gaat dan dat? Het is niet alleen gedrag – het is ook een biologisch proces in je hersenen. En dat maakt het zoveel ingewikkelder dan gewoon “ermee stoppen”.
🔄 Wat gebeurt er in je brein bij verslaving?
In je hersenen zit een beloningssysteem dat zorgt dat je dingen blijft doen die goed zijn voor je overleving – zoals eten, slapen of sociale verbinding zoeken. Wanneer je iets doet dat je een goed gevoel geeft, komt de stof dopamine vrij. Die dopamine zorgt ervoor dat je hersenen onthouden: "hé, dit voelt goed, dat moeten we nog eens doen!"
Maar bij verslavende middelen (zoals alcohol, drugs, nicotine of zelfs gokken en social media) komt er veel meer dopamine vrij dan normaal. Daardoor krijgt je brein een soort "superbeloning", en wil het dat gevoel telkens opnieuw opzoeken.
🧪 Waarom stoppen zo moeilijk is
Na een tijdje past je brein zich aan die overvloed aan dopamine aan. Het wordt minder gevoelig en je hebt steeds meer nodig om hetzelfde effect te voelen. Dit heet tolerantie. En als je probeert te stoppen, voel je je niet alleen “normaal” – je voelt je vaak slechter dan normaal. Vermoeid, somber, angstig, prikkelbaar… dat komt omdat je hersenen tijdelijk uit balans zijn.
Daarom zeggen wetenschappers: verslaving is geen gebrek aan discipline, maar een verandering in de hersenstructuur en -werking. Vooral de gebieden die gaan over impulscontrole, planning en motivatie – zoals je prefrontale cortex – worden minder actief, terwijl het deel dat gevoelig is voor beloning, hunkering en prikkels juist overactief wordt.
🧬 Zit verslaving in je genen?
Gedeeltelijk wel. Ongeveer 40 tot 60% van je gevoeligheid voor verslaving wordt beïnvloed door genetische factoren. Sommige mensen zijn biologisch gevoeliger voor het ontwikkelen van verslaving dan anderen. Maar ook omgevingsfactoren, opvoeding en psychologische kwetsbaarheden spelen een rol.
📣 Waarom deze info belangrijk is
Als we verslaving blijven zien als een "keuze", blijven we mensen veroordelen in plaats van ondersteunen. Door te begrijpen dat het ook om hersenveranderingen gaat, kunnen we meer empathie tonen, beter behandelen en mensen helpen herstellen zonder schaamte of schuldgevoel.
Bij RE-KLIK vinden we het belangrijk dat mensen weten hoe verslaving écht werkt. Kennis is kracht – en begrijpen wat er in je brein gebeurt, kan een eerste stap zijn naar verandering.
Reactie plaatsen
Reacties